ΤΟΥΡΚΙΑ: ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΟΜΑΛΟΤΗΤΑΣ

13 Ιουνίου

Τα γεγονότα που διαδραματίζονται στην Τουρκία με αφορμή την ανάπλαση στο πάρκο Γκεζί της Κωνσταντινούπολης, είναι αποκαλυπτικά των μεγάλων αντιφάσεων της χώρας. Αν, την εποχή που κυριαρχούσαν οι Κεμαλιστές, η επιβολή της κυβερνητικής πολιτικής γινόταν μέσω της ηγεμονίας του στρατού που έλεγχε την οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή, τώρα γίνεται μέσω της ηγεμονίας της ισλαμικής λογικής. Αυτό το ιδιότυπο συντηρητικό μοντέλο διακυβέρνησης, εξυπηρετεί ουσιαστικά τη νεοφιλελεύθερη πορεία που ακολουθείται σήμερα. Η έξαρση της αλαζονείας και της αυταρχικότητας στην πολιτική του Ερτογάν , η καταπάτηση στοιχειωδών ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων, οι περιορισμοί στην προσωπική ζωή των πολιτών, η βία και η καταστολή, είναι αποτέλεσμα, τόσο της αποτυχίας εκσυγχρονισμού του κράτους και της έλλειψης δημοκρατικών αντανακλαστικών από το πολιτικό σύστημα, όσο και της προσπάθειας που καταβάλλει ο Ερτογάν για να περάσει την πολιτική του στην κοινωνία.
Και ενώ, ο Ερτογάν και το κόμμα του, κατάφεραν να παραμερίσουν το κεμαλικό κατεστημένο, κάνοντας σημαντικά βήματα στην οικονομική αναδιάρθρωση της Τουρκίας και πετυχαίνοντας να την οδηγήσουν σε μια μεγάλη περίοδο «ομαλότητας», δεν κατάφεραν και ούτε θέλησαν να την εξελίξουν στα πρότυπα των σύγχρονων αστικών δημοκρατιών. Το κεμαλικό κατεστημένο αντικαταστάθηκε από το κατεστημένο του ΑΚΡ και των ευνοούμενών του.
Αυτή η δεκαετής περίοδος σχετικής ανάπτυξης και ομαλότητας, έβγαλε την Τουρκία από την απομόνωση, ήρθε πιο κοντά στην Ευρώπη και στα πρότυπά της, έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς νέους να σπουδάσουν, να αποκτήσουν εμπειρίες από το εξωτερικό, να ανοίξουν τους ορίζοντές τους σε μια σειρά ζητήματα, να αναπτυχθούν πολιτισμικά. Αλλά συγχρόνως, δημιούργησε και αυξημένες προσδοκίες σε όλο αυτόν τον κόσμο και κύρια στη λεγόμενη «μεσαία τάξη».
Η εξέγερση αυτής της μεγάλης μερίδας του τούρκικου λαού, είναι πρώτα και κύρια αντίδραση για τις χαμένες προσδοκίες που γέννησε η προηγούμενη περίοδος. Είναι αντίδραση στην άκρατη νεοφιλελεύθερη πολιτική της κυβέρνησης που ευνοεί μονάχα την οικονομική ελίτ και πλήττει τους υπόλοιπους, στον αυταρχισμό της εξουσίας, στον εκφασισμό της κοινωνίας. Προφανώς, μέσα στο πλήθος των εξεγερμένων παρεισφρέουν και αντιδραστικά στοιχεία. Ο κύριος προσανατολισμός όμως των εκδηλώσεων αυτών και παρά την ετερόκλητη ιδεολογική και πολιτική διάρθρωσή τους, είναι προς την πλευρά της κοινωνικής εξέλιξης. Σημαντική και η παρουσία της Αριστεράς με κόμματα και οργανώσεις της, η οποία θα δείξει κατά πόσο έχει τη δύναμη να παίξει ένα πιο ουσιαστικό ρόλο στα πράγματα.
Η γοργή και άναρχη πορεία της Τουρκίας προς μια ανάπτυξη βάσει του νεοφιλελεύθερου μοντέλου και ,συγχρόνως, τα μεγάλα ελλείμματα δημοκρατίας σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, είναι ένα κρίσιμο στοιχείο για το μέλλον της. Από τη στιγμή που η χώρα, ως μια μεγάλη οικονομική και αναπτυσσόμενη δύναμη, που δεν έκλεισε όμως ακόμα τον αστικοδημοκρατικό της κύκλο, την ολοκλήρωσή της δηλαδή ως μια σύγχρονη αστική δημοκρατία, κουβαλά μέσα της τέτοιες κοινωνικές αντιφάσεις, είναι πιθανό να βιώσει απρόβλεπτα γεγονότα την επόμενη περίοδο.

Μάριος Θρασυβούλου